دانه سبز قهوه

دان سبز قهوه قبل از برشته کاری هم خواصی دارد. دان سبز را به صورت دم نوش و پایه اصلی پک های  لاغری مورد استفاده قرار می دهند. این دم نوش جادویی اشتهای کاذب را از بین برده و از پر خوری جلوگیری می کند و همینطور این نوشیدنی بر متابولیسم بدن تاثیر به سزایی دارد. این امر باعث شده که دان سبز در عطاری های جز اصلی ترین پک های لاغری قرار می گیرد. دون قهوه سبز بخاطر داشتن کافئین بر عملکرد مغز نقش مهمی دارد و همین طور از آلزایمر و سایر بیماری های مغزی نیز پیشگیری می کند.

 

روش های سرو دان قهوه و آسیاب قهوه

انواع مدل های  قهوه و نوشیدن قهوه

اگر  به سالها قبل برگردیم تعداد کافی شاپ ها در سطح شهر ها کم بودن و همین طور منوی سفارش قهوه آنها با اندک نام های نوشیدنی هایی قهوه  پر می شدن و به طور اطمینان همه آنها را تست کرده بودیم .

با گذشت زمان و رواج یافتن صنعت قهوه در کشورها و شهر های ایران این نوشیدنی محبوب بین مردم طرفدار های زیادی پیداکرد و با نام و روشهای مختلف در کافی شاپ ها سرو می شود. جدول زیر انواع قهوه و نحوه آماده سازی و ترکیبات انواع نوشیدنی های با پایه قهوه را نشان می دهد.

 انواع نوشیدنی های قهوه و ترکیبات آنها

تاریخچه قهوه و دانه قهوه

از دیرباز و سده 9  شنیده ها حاکی از آن بوده که در اتیوپی شخص چوپانی به نام کالدی متوجه رفتارهای غیر عادی بزهایش بعد از خوردن گیاهی می شود. او متوجه می شود که نشاط و انرژی در آنها شدت گرفته طوری که شبها بزهای گله همچنان سرو صدا می کردند و او تصمیم می گیرد از آن گیاه بخورد پس از مدتی او هم متوجه انرژی بالا خود می شود این رخداد ها 850 سال بعد از میلاد مسیح به وقوع پیوسته است.

در اینجا باید بگوییم برخی بر این باورند که کالدی پس از دیدن نشاط و انرژی بزهایش آن دانهای گیلاس قرمز را نزد صومعه می برد و او از این دانه ها یک نوشیدنی تهیه می کند و پس از خوردن آن نوشیدنی تمام شب بی خواب شده و در عین حال انرژی بالایی هم دارد.  

باید به این نکته توجه داشته باشیم که اگر کشف دانه های جادویی قهوه افسانه باشد یا واقعیت ، این دانه تلخ جادویی در رژیم غذایی ما انسانهای جایگاه محبوبی دارد .

شنیده های تاریخی حاکی ازآن است مردمان سرزمین یمن این دانه های سبز را به روش بو دادن تفت داده و  آن را دم کرده وبصورت نوشیدنی گرم میل می کردند و رفته رفته این ماجرای بودادن و نوشیدن قهوه توسط دریا داران و تجار دریایی به سایر نقاط جهان گسترش یافت .

نوشیدن قهوه در دنیای اسلام

در آن دوره که اسلام فرا گیر شده بود نوشیدنی قهوه جایگزین مناسبی برای نوشیدنی های الکل بود ودر سده  13 میلادی بسیار محبوب شد.

عثمانی ها در ابتدای سده (قرن) 15  میلادی در شام ومصر و مکان هایی برای سرو این نوشیدنی معجزه گر انرژی زا به پا کردند و به آنها قهوه خانه می گفتند .

اما این روند روی خوشی به خود ندید، چون افراد مذهبی در مکه، قاهره حتی استامبول در تلاش ممنوع کردن این نوشیدنی بودند. آنها بر این باور بودن که نوشیدن این نوشیدی شباهتی چون الکل بر بدن دارد  و حتی دست به دست شدن فنجان های قهوه را همانند جابجایی پیاله و جام شراب میدیدن در نهایت باخوردن نوشیدنی ممنوعه موافقت کردند ولی حرام ندانستند.

با گذشت زمان و فرا گرفتن قهوه در قهوه  خانه ها مردم در آنجا برای سرو این نوشیدنی جمع می شدند و علاوه بر نوشیدن به سرودن آواز ، شعر خوانی ، بازی و حتی بحث در مورد مسایل سیاسی و تجارت می کردند.  

درآن زمان برخی که مخالف نوشیدن قهوه بودند متقد بودند که قهوه خانه ها رقیبی برای مساجد برای تجمع و ملاقات  شده. متاسفانه مقامات با تجمع و ملاقات در  قهوه خانه ها بر این باور بودند که این مراکز به لانه های فتنه تبدیل می شود ازروی دیگر با وجود سختگیری های مقامات و مذهبیون و حتی ممنوعیت و صدور حکم اعدام در دروان سلطان مراد 1623 تا 1640میلادی چهارم این مخالفت ها شکست خورد. عالمان دینی در نهایت نوشیدن قهوه را مباح اعلام کردند.  

عصر روشنگری و ارتباط آن با تجارت قهوه

ابتدای  قرن 17 در کشور هند گیاه قهوه که از دانه های بسیار مرغوبی برخوردار بود  بصورت قاچاق وارد آن کشور شده بود و هندی ها توانستن این گیاه ارزشمند را پرورش دهند .

وحدود 100 سال بعد یعنی درست در قرن 18 دانه قهوه در سراسر اروپا رواج یافته بود و نوشیدن قهوه اوج فراگیری خود را داشت. کشورهایی در اروپا آن گیاه را در مناطق گرمسیری برده تا بتوانند تولید و کشت  آن را به صورت انبوه به بازار کشاورزی وارد کنند.  

در همین لحظه درسراسر جهان هشت میلیون فنجان قهوه نوشیده شده است. مصرف قهوه حدود یک هزار و پانصد سال قدمت دارد و برخی معتقد هستند، تاثیر آن به قدری هست که به ظهور عصر روشنگری کمک کرده است. عصری که بعضی از مهم ترین تفکرات زاده شده و زیر بنای جهان مارا به شکلی که  می شناسید  تغییر داده است .

کافئین ماده اصلی فعال قهوه و یکی ازپر مصرف ترین داروهای روان گردان در جهان می باشد.

یک پژوهشگر دانشگاهی یورگن هابرماس بر این باور بود که بدون قهوه ممکن بود اصلاً عصر روشنگری شکل نگیرد.


فیلسوفانی  چون کانت و هردور روزی 72 فنجان قهوه می نوشیدن تفسیرکلیسای کاتولیک از جهان را زیر سوال برده و بجای آن به علم پرداختند زیرا بر این باور بودند که برای همه چیز در جهان توضیح عقلانی می توان یافت. ظهور به اصطلاح عصر روشنگری جهان را دستخوش تغییرات اساسی کرد این عصر به سرنگونی سلاطین ، رشد دموکراسی و اکتشافات علمی متعددی منجر شد .

اما متاسفانه قهوه به تجارت بَرده هم دامن زد

فرانسوی ها برده های آفریقایی  را در مزارع قهوه به کار می گرفتند و در اوایل دهه 1800 برزیلی ها  با بهره کشی از برده گان  آفریقایی یک سوم قهوه جهان  را تولید می کردند.

آیا فروش قهوه باعث ظهور سرمایه داری هم  شد ؟

شرکت ها با دادن قهوه رایگان به کارگران خود شروع کردند و در نهایت وقت استراحت برای نوشیدن قهوه پدید آمد این کار شرکتها نوع دوستانه نبود بلکه بهروری بیشتر از کارگران بود.

تاریخچه قهوه در ایران

قهوه یکی از پر مصرف‌ترین نوشیدنی‌های جهان است. روزانه بیش از 2.5 میلیارد فنجان قهوه در جهان نوشیده می‌شود و جالب است بدانید طبق آمارهای جهانی نزدیک به 67 درصد کل مصرف جهانی قهوه مربوط به سه کشور فرانسه، آلمان و آمریکا است! قهوه پس از آب پر مصرف‌ترین نوشیدنی در کل دنیاست.

در این قسمت تاریخچه قهوه در ایران نیز داستان جذابی دارد که در ادامه برایتان شرح خواهیم داد.

تاریخچه قهوه در ایران به قرن شانزدهم برمیگردد.

درآن زمان که روایات زیادی نظیر آنکه ایران و یا بازرگانان، قهوه را به ایران آوردند. در ابتدا مصرف این نوشیدنی در دسته داروهای گیاهی جای داشت طبیبان مصرف قهوه را برای رفع سردرد و کاهش فشار خون توصیه می کردند.


نوشیدنی قهوه در زمان سلسله صفوی، در کشور ایران رواج پیدا کرد. شخصی بنام کاشف الدین، داروساز مشهور در دوره صفویه در سال 1664میلادی ، مطالبی در مورد  فواید و مضرات قهوه نوشت و آن را به رساله ای تبدیل کرد و این کار او باعث ایجاد علاقه در شاه عباس برای استفاده از قهوه شد و رساله سرآغازی سرنوشت ساز  برای گسترش قهوه در ایران شد.

 قهوه در زمان صفویه جای خود را در میان نوشیدنی‌های روزانه ایرانی‌ها باز کرد ودروازه جدید در اقتصاد جهانی به روی ایران باز شده بود . از آنجایی که کشورهای تولیدکننده قهوه مسافت بسیاری تا ایران داشتند ترابری قهوه به ایران مشکلات بسیار داشت. اما نزدیکی تولیدکننده‌های عمده چای نظیر چین به جاده اصلی تجارت آن زمان یعنی جاده ابریشم سبب شد که تجارت و ترابری چای با سهولت بیشتری در ایران صورت بگیرد.

همانطور که اشاره شد، قهوه خانه‌‌ها در کاخ‌‌ها و بارگاه‌‌های سلطنتی صفوی و قاجار وجود داشت و طیف وسیعی از نوشیدنی‌ ها از جمله قهوه در این مکان‌‌ها سرو می‌شد. اولین قهوه خانه‌‌های ایران در زمان شاه طهماسب در قزوین و به مرور زمان در نقش جهان اصفهان شروع به فعالیت کرد.

 در ایران قهوه خانه به مکان‌هایی گفته می‌شود که در آن چای سرو می‌شود که نشان می‌دهد قهوه در ایران متداول‌تر از چای بوده یا پیش از ورود چای، پای خود را به ایران باز کرده است.

امروزه نوشیدن روشهای سرو قهوه متفاوت شده است و با اسامی بسیاری نام گذاری شده است از جمله قهوه فرانسه، اسپرسو، کاپوچینو، قهوه فوری، و شیر قهوه طرفداران بسیاری پیدا کرده است.

 زیست شناسی  دانه قهوه

همه گیاهان قهوه در خانواده بزرگ روناسیان قرار دارند که  در حقیقت درختچه‌هایی همیشه‌سبز هستند و ممکن است تا 5 متر ارتفاع داشته باشند. برگ‌های قهوه سبز، تیره و براق است و معمولاً میان 10تا 15 سانتی‌متر (4/6 اینچ) طول و 6 سانتی‌متر (2/4 اینچ) عرض دارند. گل‌ها به رنگ سفید و معطر هستند. میوه قهوه به رنگ سبز است بعد از مدتی به رنگ زرد شده وزمانی که  رنگ قرمز می‌شوند آن میوه ها کاملا رسیده هستند . هرگیلاس قهوه شامل دو دانه است و در 5تا 10درصد از میوه‌ها تنها یک دانه وجود دارد.

 

گیلاس های  قهوه عربیکا دربازه زمانی 6 تا 8 ماه کاملا رسیده و زمان برداشت آنها فرا می رسد  در حالی که در قهوه روبوستا در بازه زمانی 9 تا 11 ماه  قابل برداشت می شوند.گیلاس قهوه راه کاملا به صورت ستنی و قراردادن در زیر نور خورشید خشک می کنند هر چندکه ابزار صنعتی هم برای این کار وجود دارد. 

گونه عربیکا بیشتر خودش گرده افشانی می‌کند ولی  گونه روبوستا کانفورا و لیبریکا نیاز به پیوند دارند و باید رویشی تکثیر شوند از جمله قلمه‌زدن، پیوند، و جوانه‌زدن که از روش‌های معمول تکثیر رویشی است.

گونه ی گیاهی که اصطلاحا گونه یا نوع قهوه نامیده می شود، که در بردارنده ی 310 گونه ی جداگانه می باشد. این گونه ها عموما دارای برگ های متضاد، بوته های همیشه سبز یا درختان کوچک با طرح انشعابی مسطح هستند. 

گیلاس آن ها دربرگیرنده ی یک جفت دانه هستند، یک روی آن ها مسطح و روی دیگرشان محدب و یک شیار بر روی قسمت مسطح (مثل شیار روی دانه های قهوه) وجود دارد. مسکن   و مرجع و منشا بسیاری از گیاهان قهوه ، جنگل های گرمسیری است.

چندین گونه درختچه  قهوه وجود دارد که از آن دانه های جادویی استخراج می شود و اصلی ترین گونه های آن عربیکا و روبوستا نامیده می شود که گونه اتیوپی مجبوب ترین گونه و بومی ارتفاعات جنوب غربی اتیوپی فلات بوما در جنوب شرقی سودان احتمالاً کوه مارسابیت در شمال کنیا می باشد .

در نواحی غربی و مرکزی زیر صحرای آفریقا از گینه تا اوگاندا  گونه قهوه کانفورا می باشد که به دانه های پر کافئین معروف روبوستا شناخته شده است .

انواع دانه قهوه

دان قهوه عربیکا


نام یک نوع و گونه ی گیاهی برای قهوه ی عربیکا است، در حالت دیگر به شکل arabica. C نوشته می شود. در جنگل های اتیوپی و سودان جنوبی بوجود آمده و سپس بطور عالی در کل جهان برای تولید دانه های آن، انتشار یافته است. 

دان قهوه روبوستا

نام یک نوع و گونه ی گیاهی برای قهوه ی روبوستا است که بیشتر از صد سال پس از قهوه ی عربیکا تعریف شده است.  یکی از دو گیاه والد دیپلوئید قهوه ی عربیکا است. از زیر صحرای مرکزی و غربی آفریقا سرچشمه می گیرد. یک محصول تجاری عمدتا تولیدگر است که از لحاظ ویژگی های فیزیکی و شیمیایی (مثل فراورش و محتوای کافئین بیشتر) از قهوه ی عربیکا متمایز شده است.