نقش عوامل کلیدی مثل کیفیت دانه، رُست، آسیاب، هد گروپ و برند سازنده
در سال‌های اخیر، فرهنگ قهوه‌نوشی در ایران رشد چشمگیری داشته و همراه با آن، تقاضا برای دستگاه‌های اسپرسوساز نیز افزایش یافته است. از مصارف خانگی گرفته تا کافی‌شاپ‌های تخصصی، انتخاب درست دستگاه اسپرسو اهمیت زیادی در کیفیت نهایی فنجان دارد. در این مقاله به بررسی انواع دستگاه‌های اسپرسوساز در بازار ایران، از خانگی تا صنعتی، و همچنین عواملی که بر طعم و کیفیت اسپرسو تأثیر می‌گذارند، خواهیم پرداخت.

دسته‌بندی دستگاه‌های اسپرسوساز در ایران

دستگاه‌های خانگی
ویژگی‌ها:
 تعداد هد گروپ: معمولاً تک گروپ
فشار بخار و پمپ: در مدل‌های ارزان‌تر ترموبلاک یا بخار مستقیم، در مدل‌های بالاتر پمپ‌های ویبره‌دار
حجم بویلر: بین ۰.۵ تا ۱.۵ لیتر
قیمت: از حدود ۳ تا ۵۰ میلیون تومان بسته به برند و امکانات
برندهای محبوب:
دلونگی (DeLonghi) – ایتالیا
نوا (Nova) – مونتاژ چین
گجیا (Gaggia) – ایتالیا
باریزا (Barista) – چین با طراحی بومی
سیج (Sage) یا برویل (Breville) – استرالیا/چین

دستگاه‌های نیمه‌صنعتی (کافی‌شاپ‌های کوچک یا مصارف حرفه‌ای خانگی)
ویژگی‌ها:
هد گروپ حرفه‌ای (گاهی E61)
بویلر بزرگتر با کنترل دمای PID
پمپ روتاری یا ویبره‌دار حرفه‌ای

برندهای مطرح:
 ECM – آلمان
Rancilio – ایتالیا
La Spaziale – ایتالیا
Profitec – آلمان
Rocket – ایتالیا
 دستگاه‌های صنعتی (کافی‌شاپ‌های بزرگ، رُستری‌ها)
ویژگی‌ها:
 ۲ تا ۴ هد گروپ
بویلر مجزا برای قهوه و بخار
پایداری حرارتی بالا
قابلیت اتصال به آب شهری

برندهای شاخص در ایران:
 La Marzocco – ایتالیا
 Sanremo – ایتالیا
Nuova Simonelli – ایتالیا
Victoria Arduino – ایتالیا
Astoria – ایتالیا
WEGA – ایتالیا
Crem – اسپانیا

 ۲. نقش کیفیت دانه‌ی قهوه و فرآیند رُست
دانه سبز (Green Bean)
کیفیت اولیه دانه تأثیر مستقیمی بر عطر، طعم، بادی و اسیدیته اسپرسو دارد. در ایران، دانه‌های وارداتی از کشورهای:
اتیوپی (برای طعم‌های گل‌دار و مرکباتی)
برزیل (برای شیرینی و تلخی متعادل)
کلمبیا (برای اسیدیته متعادل)
بیشترین مصرف را دارند.
رُست قهوه
فرآیند رُست می‌تواند تمام ویژگی‌های مثبت دانه را تقویت یا از بین ببرد. رُست اسپرسو معمولاً در بازه‌ی میدیوم تا دارک انجام می‌شود.
رُسترهای باکیفیت داخلی مانند گرنس (Granse)، با کنترل دقیق پروفایل رست، توانسته‌اند قهوه‌ای با ثبات بالا و پروفایل مناسب برای اسپرسو ارائه دهند.

آسیاب قهوه؛ نادیده گرفته‌شده اما حیاتی
حتی بهترین دستگاه اسپرسوساز بدون آسیاب مناسب، نمی‌تواند فنجانی باکیفیت تحویل دهد.
ویژگی‌های مهم آسیاب:
توان تنظیم دقیق گرایند (Micrometric adjustment)
یکنواختی در اندازه ذرات
کمترین میزان Retention
برندهای خوب آسیاب در ایران:
Eureka (ایتالیا)
Mazzer (ایتالیا)
Fiorenzato
Baratza (آمریکا/تایوان)
Ascaso
Niche Zero – انگلستان (برای مصارف حرفه‌ای خانگی)

نقش تعداد و نوع هد گروپ
هد گروپ E61 در دستگاه‌های نیمه‌صنعتی، پایداری حرارتی بالاتری دارد و عصاره‌گیری نرمی را فراهم می‌کند.
هد گروپ‌های اشباع‌شده (Saturated) در دستگاه‌های صنعتی مانند La Marzocco، دقت بیشتری در دما و فشار دارند.
تعداد هد گروپ تعیین‌کننده ظرفیت دستگاه است:
۱ هد: خانگی یا کافی‌شاپ‌های کوچک
۲ هد: کافی‌شاپ‌های متوسط
۳ یا ۴ هد: کافی‌شاپ‌های بزرگ یا پرتردد

۵. کشور سازنده؛ فقط برند مهم نیست
برخی برندها طراحی ایتالیایی دارند ولی در چین مونتاژ می‌شوند. برندهایی مثل دلونگی یا نوا مدل‌های پایین‌رده را در چین تولید می‌کنند. در مقابل برندهایی مثل La Marzocco و ECM همچنان در کشور مبدأ (ایتالیا/آلمان) تولید می‌شوند که دقت ساخت بالاتری دارد.